Iedereen is wel eens teleurgesteld in een cadeau. Dat is volkomen normaal. We weten allemaal hoe moeilijk het is om geslaagde cadeaus voor anderen te kopen. Af en toe komt er een cadeau op je pad dat gewoon niet bij je past, en dan is een teleurgestelde reactie onvermijdelijk. Maar wat als je NOOIT tevreden bent over een geschonken iets? Dan zou het wel eens aan jou kunnen liggen.
De waarde van een cadeau is economisch en emotioneel
Laten we eerst eens even kijken wat de ‘waarde’ bepaalt van een cadeau in de ogen van de persoon die het krijgt. Hoe komt het dat we een cadeau op een bepaalde manier ervaren?
Allereerst is er de economische waarde van een cadeau. De ervaring leert dat die voor diegene die het cadeau krijgt vaak lager ligt dan de daadwerkelijke prijs. Als we 100 euro voor onszelf uitgeven, dan zij we overtuigd van onze aankoop. Elke euro is goed besteed, elke euro geeft voldoening. Maar geef je 100 Euro voor een ander uit dan is het moeilijk, bijna onmogelijk, dat alle 100 Euro’s voldoening geven. Dit komt omdat we niet in de huid van een ander kunnen kruipen en dus niet precies kunnen weten wat hij of zij leuk vindt, wat zijn of haar smaak is. Degene die het cadeau ontvangt, waardeert het cadeau misschien voor 70 of 80%. Vanuit economisch oogpunt ligt de waarde van het cadeau dan 30 of 20% lager.
Dit ‘economische verlies’ kun je beperken door degene die je een cadeau wilt geven goed te observeren zodat je precies weet wat hij of zij graag wil hebben, door met cadeaulijstjes te werken of door met een cadeaubon op de proppen te komen. Dit haalt natuurlijk wel de spontaneïteit en het verrassingseffect een beetje weg.
Want een cadeau is meer dan een ‘ding’ met een economische waarde. Een cadeau is een gebaar, het heeft een betekenis. Een cadeau stijgt in gevoelsmatige waarde als eruit blijkt dat erover is nagedacht, dat er moeite mee gepaard is gegaan. In Japan bijvoorbeeld wordt om deze reden, zo legden mijn Japanse vriendinnen mij uit, een huisgemaakt cadeau meer gewaardeerd dan een gekocht cadeau. Zij geven elkaar liever een zelfgemaakte taart (die dan wel perfect moet zijn) dan een doos bonbons van de patisserie.
Ook het verrassingseffect speelt een rol. Pakt dat goed uit, dan zou de waarde voor de ontvanger wel eens vér boven de economische waarde kunnen liggen. De kracht van een cadeau ligt immers niet zozeer, of in ieder geval niet alleen, in de economische waarde; belangrijker is dat het cadeau aansluit bij de persoon die het ontvangt. De mooiste cadeaus zijn die dingen waarvan je niet wist dat je ze wilde hebben, maar waarvan je op het moment dat je ze ziet weet dat je ze wil hebben!
Verder spelen ook de omstandigheden een rol, zoals de manier waarop het cadeau wordt aangeboden, wie het geeft en waarom het gegeven wordt (misschien heeft de gever er een belang bij of wil hij of zij je gunst/hart winnen), wat de anderen (als die er zijn) krijgen, en wat je gewoonlijk krijgt.
Nooit tevreden? Dan ligt het misschien aan jou!
Ben jij zo iemand die stijf van spanning cadeaus uitpakt om vervolgens steevast hevig teleurgesteld, maar met een geveinsd blije glimlach en een geforceerd ‘Dankjewel!’ te reageren? Als dit continu het geval is, ligt het misschien niet aan de cadeaus maar aan jou.
Het is normaal om teleurgesteld te zijn in een cadeau als dat objectief gezien niet bij je past, maar als je ook cadeaus waar niets mis mee is, niet weet te waarderen, dan kan het zijn dat je onbewust het idee hebt dat je die cadeaus niet waard bent, of dat je je minder voelt dan de gever. Het kan ook zijn dat je denkt niet te kunnen voldoen aan de verwachtingen die het cadeau creëert. Je denkt dat je geen cadeaus verdient, dat je de genegenheid die cadeaus verraden niet waard bent. Of je bent bang om bij iemand in het krijt te komen staan, dat je de verplichtingen die de cadeaus (in jouw ogen) scheppen niet kunt nakomen.
Echte cadeaus zijn als complimenten. Je moet ze weten te accepteren en waarderen. Als je bij het openen cadeaus steevast met negatieve gevoelens wordt geconfronteerd, vraag je dan eens af wat daarachter steekt. Kijk dan niet naar de cadeaus maar ga bij jezelf te rade. Kijk open en eerlijk bij jezelf naar binnen. Wellicht valt het je de volgende keer gemakkelijker een cadeau en de genegenheid die het uitstraalt te waarderen.
Door: Charlotte Mesman
